Η υδροκεφαλία είναι ένα πρόβλημα που απασχολεί ένα σημαντικό ποσοστό του πλυθησμού. Για να καταλάβουμε τι σημαίνει υδροκεφαλία θα πρέπει να εξηγήσουμε λίγο την ανατομία του εγκεφάλου μας.
Ο εγκέφαλος επιπλέει μέσα σε νερό για να προστατέυεται. Υπάρχει νερό (το οποίο λέγεται εγκεφαλονωτιαίο υγρό – ΕΝΥ) και γύρω γύρω από τον εγκέφαλο αλλά και κεντρικά εσωτερικά σε ειδικούς χώρους που λέγονται κοιλίες.
Το νερό αυτό κυκλοφορεί από το εσωτερικό οπού παράγεται προς τα έξω όπου και απορροφάται από κάποια ειδικά σωμάτια.
Η υδροκεφαλία είναι όταν αυτό το νερό είναι περισσότερο από αυτό που θα έπρεπε, είτε γιατί δεν κυκλοφορεί σωστά, είτε γιατί παράγεται περισσότερο ή διότι δεν απορροφάται με ικανοποιητική ταχύτητα. Συχνά η υδροκεφαλία δημιουργεί προβλήματα διότι το υγρό όταν είναι περισσότερο επηρεάζει τον εγκέφαλο συνήθως λόγω πίεσης προκαλώντας σημαντικά συμπτώματα στον ασθενή, όπως δυσκολία στην σκέψη στην κίνηση και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμα και θάνατο.
Η υδροκεφαλία είναι μια πολύ σημαντική πάθηση διότι μπορεί να είναι θανατηφόρος εάν δεν αντιμετωπιστεί. Η πιθανότητα κάποιος να πεθάνει (όχι άμεσα, αλλά τα επόμενα χρόνια) όταν έχει υδροκεφαλία είναι μεγάλη έως και 50% σε παιδιά και έως και 15% σε ενήλικες.
Η διάγνωση της υδροκεφαλίας εκτός από την απεικόνιση (μαγνητική και αξονική εγκεφάλου) γίνεται και με μια ειδική μαγνητική ροής εγκεφαλονωτιαίου υγρού η οποία μας δείχνει την κυκλοφορία του υγρού από μέσα προς τα έξω και αποκαλύπτει πιθανές δυσκολίες. Η ιδανική όμως εξέταση για την διάγνωση της υδροκεφαλίας είναι η λεγόμενη οσφυονωτιαία παρακέντηση.
Η σπονδυλική στήλη φιλοξενεί τον νωτιαίο μυελό και πιό χαμηλά τα νεύρα μας τα οποία ταξιδεύουν μέσα σε αυτή. Ο νωτιαίος μυελός και τα νεύρα μας βρίσκονται και αυτά μέσα στο ίδιο υγρό το οποίο υπάρχει μέσα και γύρω από τον εγκέφαλό μας για τον ίδιο ακριβώς λόγο (την προστασία τους). Το υγρό της σπονδυλικής επικοινωνεί με το υγρό του εγκεφάλου και αποτελεί πρακτικά μια ενιαία δεξαμενή νερού με την ίδια περίπου πίεση. Μπορούμε επομένως αν μετρήσουμε την πίεση του υγρού στην σπονδυλική να είμαστε σχετικά σίγουροι ότι μετράμε την ίδια πίεση που θα μετρούσαμε και στο υγρό του εγκεφάλου μας.
Η οσφυνωτιαία παρακέντηση πρακτικά είναι η εισαγωγη μιας βελόνας στην σπονδυλική στήλη μέσα στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό και έχει δύο σκοπούς όταν γίνεται για την υδροκεφαλία. Ο πρώτος σκοπός είναι να μετρήσουμε την πίεση του υγρού, και ο δεύτερος να αφαιρέσουμε υγρό. Η μέτρηση πίεσης μας δίνει μια σημαντικη πληροφορία, διότι μεγάλες πιέσεις κατά κανόνα σημαίνουν και πιό δύσκολη κατάσταση. Υπάρχουν φυσικά και εξαιρέσεις. Ο δεύτερος και ακόμα πιο βασικός σκοπός είναι η αφαίρεση υγρού. Αφαιρόντας υγρό καταλαβαίνουμε αν ο ασθενής βελτιώνεται κλινικά με αυτόν τον χειρισμό. Σε περίπτωση που μετά την αφαίρεση υγρού ο ασθενής βελτιωθεί ξέρουμε με πολύ μεγάλη βεβαιότητα οτι πάσχει απο κάποιας μορφής υδροκεφαλια και ότι θα μπορέσουμε να τον βοηθήσουμε με την χειρουργική παρέμβαση, καθότι όλες οι χειρουργικές παρεμβάσεις έχουν σαν βασικό στόχο να αφαιρούν υγρό από τις κοιλίες με διαφορετικούς τρόπους.
Σε περίπτωση που επιβεβαιώσουμε την διάγνωση της υδροκεφαλίας είναι σημαντικό να προχωρήσουμε σε θεραπεία. Η θεραπεία της υδροκεφαλίας είναι καθαρά χειρουργική, καθότι δεν είναι συνετή επιλογή να κάνουμε συνεχώς παρακεντήσεις και να αφαιρούμε διαρκώς υγρό, και οι φαρμακευτικές επιλογές έχουν πολύ πτωχή αποτελεσματικότητα. Η σελίδα Χειρουργική αντιμετώπιση της υδροκεφαλίας εξηγεί αναλυτικά τι επιλογές έχουν οι ασθενείς και συγκρίνει την αποτελεσματικότητα της κάθε μιας.