Όταν λέμε όγκο εγκεφάλου εννοούμε την παρουσία παθολογικών κυττάρων (με άλλα λόγια ιστού ή αλλιώς μάζας), σε κάποιο σημείο του εγκεφάλου όπου δεν θα έπρεπε να υπάρχουν. Τα κύτταρα αυτά εκ των πραγμάτων καταλαμβάνουν χώρο, εξού και ορος χωροκατακτητική εξεργασια (όγκος). Οι όγκοι μπορεί να προέρχονται από τον ίδιο τον εγκέφαλο ή από άλλα όργανα (μεταστάσεις) και να έχουν μετακινηθεί προς στον εγκέφαλο. Ο όρος όγκος είναι πολύ γενικός, και περιλαμβάνει τους “καλούς” όγκους (καλοήθειες) και τους “κακούς” όγκους (κακοήθειες). Οι καλοήθεις όγκοι του εγκεφάλου περιλαμβάνουν κυρίως τα μηνιγγώματα ενώ οι κακοήθεις όγκοι περιλαμβάνουν κυρίως τα λεγόμενα γλοιώματα, αν και υπάρχουν πάρα πολλά άλλα είδη όγκων με ιδιαίτερη συμπεριφορά, ειδική αντιμετώπιση, και διαφορετική πρόγνωση, εκτός του σκοπού αυτού του άρθρου.
Η διάγνωση των όγκων εγκεφάλου γίνεται κατά κανόνα με την μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου με την χρήση συνήθως σκιαγραφικού φάρμακου το οποίο βελτιστοποιεί την απεικόνιση. Μια εναλλακτική πιο εξειδικευμένη τεχνική επεικόνισης είναι η φασματοσκοπία η οποία μελετάει τον μεταβολισμό στα κύτταρα του όγκου, και είναι ιδανική για να αυξήσει την βεβαιότητα μας όσον αφορά την ακριβή διάγνωση (τύπος του όγκου κλπ) όταν υπάρχει αμφιβολία από τα αποτελέσματα της μαγνητικής. Σε περίπτωση που δεν έχουμε επαρκή βεβαιότητα όσον αφορά την διάγνωση του όγκου με τις διαθέσιμες απεικονιστικές μεθόδους, θα πρέπει να γίνεται είτε χειρουργική αφαίρεση και αποστολή βιοψίας είτε απλή βιοψία. Η απλη βιοψια έχει νόημα οταν ο όγκος χαρακτηριστεί ανεγχειριτος λόγω της επέκτασης του και/ή της θεωρούμενης κακοήθειας του. Μια άλλη περίπτωση οπου εχει νόημα η απλη βιοψία είναι η περίπτωσή που έχουμε ενδείξεις ότι ο όγκος είναι καλοήθης χωρις ένδειξη χειρουργικής αφαίρεσης ενώ ταυτόχρονα δεν είμαστε σίγουροι για την ακριβή φύση του.
Η πρόγωση (το πόσο πιθανό είναι να ζήσει κάποιος με διεγνωσμένο όγκο) γενικά εξαρτάται απο το μέγεθος τον τύπο και την θέση του όγκου, αλλά και από την μέθοδο αντιμετώπισής του. Δεν είναι απόλυτο ότι ένας καλοήθης όγκος έχει καλή πρόγνωση καθότι η επιβίωση των ασθενών για 5 έτη μετά μετά την διάγνωση (5ετής επιβίωση) κυμαίνεται από 30% έως και 99% έως και σχεδόν 100% ανάλογα με την ποιότητα της αντιμετώπισης, την θέση και το είδος του όγκου. Κατά παρόμοιο τρόπο ένας κακοήθης όγκος μπορεί να έχει από 3% και χαμηλότερη 5ετή επιβίωση (μετάσταση επιθετικού όγκου), 10% εάν πρόκειται για έναν κακοήθη όγκο που προέρχεται από τον εγκέφαλο, αλλά ακομα και έως και 97% επιβίωση όταν πρόκειται για όγκους με χαμηλότερο δείκτη κακοήθειας. Επιπλέον πρέπει να σημειώσουμε ότι τα στοιχεία της πρόγνωσης είναι καθαρά στατιστικά. Υπάρχουν μικρά ποσοστά ασθενών με εξαιρετικά κακοήθεις όγκους, με πολύ χαμηλά ποσοστά μέσης επιβίωσης, που επιβιώνουν πολύ περισσότερο από το μέσο όρο, ακόμα και 40 έτη μετά την διάγνωση (δηλαδή ζούνε όλη τους την ζωή χωρίς πρόβλημα). Κατά παρόμοιο τρόπο υπάρχουν μικρά ποσοστά ασθενών με καλοήθεις όγκους πολύ καλής πρόγνωσης που μπορεί να μην ζήσουν ούτε ένα έτος για διάφορούς λόγους. Έχει σημασία επομένως να γίνει σωστή αντιμετώπιση και διαχείριση ανεξάρτητα της μέσης πρόγνωσης.
Οι τρόποι αντιμετώπισης περιλαμβάνουν, την ακτινοθεραπεία, την ακτινοχειρουργική, την χημειοθεραπεία, την χειρουργική επέμβαση και την απλή παρακολούθηση.
Σε καλοήθεις ή σε όγκους εξαιρετικά χαμηλής κακοήθειας χωρίς συμπτώματα οταν είναι μικρής έκτασης και σε ασφαλή περιοχή του εγκεφάλου υπάρχει η επιλογή της παρακολούθησης με τακτική απεικόνιση του εγκεφάλου και επέμβαση μόνο σε περίπτωση που υπάρξει κάποια σημαντική αλλαγή.
Σε καλοήθεις όγκους σε επικίνδυνη θέση, με μεγάλη έκταση, ή/ και οταν υπάρχουν σημαντικά συμπτώματα η ιδανική αντιμετώπιση είναι η πλήρης χειρουργική αφαίρεση.
Σε κακοήθεις όγκους με υψηλό δείκτη κακοήθειας η ιδανική θεραπεία είναι η χειρουργική εξαίρεση και ακολούθως η χρήση ακτινοβολίας ή/και ακτινοβολίας/ ακτινοχειρουργικής ανάλογα με το είδος και την θέση του όγκου.
Στις περιπτώσεις που η χειρουργική επέμβαση δεν έχει νόημα λόγω μεγάλης επέκτασης, η δύσκολης θέσης του όγκου, μπορεί να γίνει μόνο θεραπεία με ακτινοβολία και/ή χημειοθεραπεία, με ή χωρίς βιοψία ανάλογα με την βεβαιότητα της διάγνωσης. Η χειρουργική αντιμετώπιση και συγκεκριμένα η ποιότητα και η έκταση της χειρουργικής εξαίρεσης είναι εξαιρετικά σημαντικά και επηρρεάζουν δραματικά την επιβίωση των ασθενών.
Μπορείτε να διαβάσετε και το άρθρο της σελίδας μου για την χειρουργική αντιμετώπιση των όγκων του εγκεφάλου για να ενημερωθείτε αναλυτικά για τον τρόπο και το αποτέλεσμα της χειρουργικής αντιμετώπισης.
Παραθέτω επίσης και την βίντεο παρουσίαση μου που αφορά τους όγκους του εγκεφάλου και την αντιμετώπισή τους:
Στην βίντεο παρουσίαση αναλύω τους όγκους εγκεφάλου και την αντιμετώπισή τους με βάση τα πιό πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα.